آمریکا با عربستان سعودی مشکل پیدا کرده است. تصمیم اخیر ریاض برای رهبری فرآیند کاهش قابل توجه تولید نفت در سازمانی با بیست و سه عضو از کشورهای صادرکننده نفت (اوپک پلاس) یک آزمون سخت دیگر در روابط ایالات متحده و عربستان سعودی است. این اتفاق همچنین نشان‌دهنده حرکتی علیه جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده و دولت او نیز می باشد، و تنها چند ماه پس از سفر دیپلماتیک بزرگ او به ریاض و تلاش‌هایش برای کاهش قیمت نفت خام و ترمیم روابط دیپلماتیک بین آمریکا و عربستان سعودی به وقوع می پیوندد. این اقدام عربستان درسی برای تیم بایدن و نزدیکانش در واشنگتن است که ریاض برای منافع منطقی خود، بسیار مؤثرتر از ایالات متحده، تلاش می کند.

تصمیم اوپک پلاس برای کاهش تولید ۲ میلیارد بشکه نفت خام در روز، که از ماه نوامبر آغاز خواهد شد، تمایل شدید کشورهای عضو برای بهره مندی از مزایای قیمت بالای نفت را نشان می دهد. البته کاهش واقعی تولید تقریباً ۱ میلیون بشکه در روز خواهد بود، زیرا بسیاری از کشورهای اوپک پلاس نتوانسته‌اند سهمیه تولید خود را در بازار فشرده نفت خام برآورده کنند. عربستان سعودی از زمان پایان همه‌گیری کووید-۱۹ از افزایش قیمت نفت سود زیادی برده است، زیرا بسیاری از کشورهای تولیدکننده نفت یا به حداکثر ظرفیت تولید خود رسیده یا صادرات نفت را مدیریت کرده‌اند، اتفاقی که به ویژه پس از تلاش‌ها برای حذف فروش نفت و گاز روسیه در جهان به نفع آن ها شده است. ریاض از سال ۲۰۲۱ از بی ثباتی و بلاتکلیفی موجود در بازار نفت جهان لذت برده است. آن ها صادرات نفت خود را تعدیل و محصولات مرتبط با انرژی ارزان روسیه را خریداری کرده تا سود حاصل از فروش نفت خام خود را به حداکثر برسانند. این امر منجر به توسعه گسترده بخش نفت آن ها و رشد تولید ناخالص داخلی این کشور در حدود ۸ درصد شده است.

بعد از انتقادات وارد شده به کاهش میزان تولید نفت، هم مقامات اوپک پلاس و هم مقامات سعودی تلاش کرده‌اند اتهامات علیه ریاض و دیگر تولیدکنندگان بزرگ نفت را تکذیب کرده و ادعا کنند که این کاهش در واکنش به بدتر شدن چشم‌انداز اقتصاد جهانی و کاهش قیمت‌های نفت انجام گرفته است. سهیل المزروعی، وزیر انرژی امارات ادعاهای سیاسی بودن این تصمیم را رد کرد و گفت: این تصمیم فنی است نه سیاسی. عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان نیز در پاسخ به اتهام استفاده ابزاری آن ها از اوپک پلاس و از نفت در حالی که خشم خود را کنترل می کرد این سوال را «سوالی بسیار تحریک‌آمیز» خواند و به خبرنگاران گفت: «به من نشان دهید که چرا فکر می کنید این یک اقدام خصمانه است». وی افزود: «ما امنیت و ثبات را برای بازارهای انرژی فراهم می کنیم. هر چیزی بهایی دارد و امنیت انرژی نیز از این قاعده مستثنی نیست.»

با این حال، بسیار دشوار است که چنین حرکتی را کاملاً اقتصادی لقب دهیم. در حالی که استدلال‌ ها پیرامون نزدیک شدن به رکود اقتصادی جهانی را می توان قبول کرد که به دلیل تحریم نفتی اروپا علیه روسیه از ماه دسامبر به وجود خواهد آمد، اما کارشناسان بازار نفت به درستی اشاره می‌کنند که تصمیم برای کاهش شدید تولید نفت یک ماه قبل از اعمال این تحریم ها، پیامدهای ژئوپلیتیکی خاص خود را دارد. این تحلیلگران به درستی خاطرنشان می کنند که این اولین بار است که اوپک پلاس چنین سیاست کاهش تولید نفتی را در پیش گرفته است. با این تصمیم، شوک بازار انرژی ناشی از اعمال تحریم های اروپا تأثیرات عمده‌ای بر بازارهای جهانی خواهد داشت که احتمالاً هزینه‌های نفت خام را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد و در عین حال روسیه را مجبور می‌کند تا با نرخ ارزان‌تر به کشورهای ثالث نفت خود را بفروشد. همانطور که اشاره شد، عربستان سعودی و سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس فرصت های بیشتری برای بهره مندی از محصولات انرژی ارزان روسیه خواهند داشت و علاقه آن ها به کاهش تولید برای افزایش قیمت جهانی را توضیح می دهد.

چنین اقدامی منعکس کننده یک معامله بزرگ بین مسکو، ریاض و سایر کشورهای بزرگ تولیدکننده نفت است. این کشورها به شکل کاملا واضحی تنها به منافع شخصی خود فکر می کنند و نشان می دهد که برایشان اعمال روسیه در اوکراین از اهمیتی برخوردار نیست. این تصمیم به شکل واضحی پای بر هر نوع روابط استراتژیک بین واشنگتن و ریاض می گذارد. اوپک پلاس این تصمیم را گرفته که از ضرر افراد عادی در سراسر جهان صاحب منفعت شود؛ مردمی که اکنون به دلیل تمایل اعضای اوپک پلاس به رهبری عربستان سعودی به عنوان بزرگترین صادرکننده نفت در جهان، با هزینه های انرژی بسیار بدتری مواجه خواهند شد. این قضیه نشان داد که مشارکت استراتژیک خاصی بین آمریکا و عربستان دیده نمی شود و مثال دیگری بود برای اینکه چرا واشنگتن باید در روابط خود با ریاض تجدید نظر کند. به عبارت ساده تر، در رابطه میان عربستان سعودی و آمریکا، این سعودی ها هستند که بیشتر از آن که منافعی به آمریکا بدهند، از این کشور برای خود منفعت می گیرند. این به فروش گسترده و بی چون و چرای تسلیحات به آنها، پوشش دیپلماتیک و امنیتی آمریکا برای جنگ یمن و دیگر فعالیت های افراطی در سراسر خاورمیانه، و مماشات سیاسی در برابر نقض حقوق بشر در داخل و خارج از عربستان محدود نمی شود. برای درک ماهیت واقعی مقاصد محمد بن سلمان، باید تصمیمات اجرایی که او بعد از آنکه بایدن در سفرش به عربستان با او در آن حالت عجیب دست داد نگاه کنیم.

واشنگتن همچنان به درک نادرست اهرم فشار خود بر سعودی ها ادامه می دهد. فروش مستقیم تسلیحات نظامی و تجاری خارجی ایالات متحده تنها در سال ۲۰۲۱ نزدیک به ۲.۵ میلیارد دلار بوده است. ارتش سعودی برای حفظ ماشین جنگی خود در یمن کاملاً به پیمانکاران آمریکایی متکی است. جنگی که آمریکا را در باتلاق خونینی که محمد بن سلمان در همسایه فقیر جنوبی‌اش به وجود آورده گرفتار کرده است. این را می توان در کنار نقض حقوق بشری که محمد بن سلمان پس از قتل وحشیانه جمال خاشقجی در ترکیه انجام داد و همچنین محکومیت های طولانی مدت زندان برای زنان سعودی قرار دهیم.

در عوض، دولت های ایالات متحده یکی پس از دیگری تصمیم می گیرد تا این رفتارهای عربستان را توجیه کند و در عوض در خیالی واهی که در آن عربستان در نهایت در زمینه انرژی و حقوق بشر همکاری خواهد کرد غوطه ور شود. جالب است که فضاهای کنونی سیاست واشنگتن هنوز بر این باور است که کاهش عظیم تولید نفت، یک ماه قبل از انتخابات میان‌دوره‌ای ایالات متحده، سیاسی نیست و نشان‌دهنده این نیست که ریاض رویکرد دولت جمهوری‌خواه سابق که هیچ سوالی از آن ها نمی پرسید و تلاش داشت مانع تمامی انتقادات به آن ها شود را ترجیح می‌دهد.

همانطور که بسیاری از اعضای دموکرات کنگره در حال حاضر استدلال می کنند، اکنون خیلی وقت که از زمان یک تغییر استراتژیک که فشار را علیه یکی از وحشیانه ترین حکومت های خودکامه در جهان متمرکز کند، گذشته است. تهدید به کاهش فروش اسلحه و انجام این کار در صورت لزوم تنها می تواند یک شروع باشد. اعضای دولت بایدن همچنین باید با محدودیت‌های قیمتی نفت برای تثبیت بازار و حمایت از قانون منع تولید و صادرات نفت (NOPEC) در کنگره که هدف آن اعمال قوانین ضد انحصار ایالات متحده برای اوپک پلاس است، پیش برود. سقف گذاری قیمت نفت توسط آمریکا اگرچه ایراداتی دارد و احتمالاً پاسخ سختی را از خلیج فارس و پوتین در قالب کاهش تولید هرچه بیشتر نفت در روسیه به دنبال دارد، اما اگر این کاهش هر چه بیشتر تولید توسط روسیه، چین و سایر کشورهای آسیایی را که در حال حاضر محصولات انرژی ارزان روسیه را خریداری می کنند، عصبانی کند، می تواند کارساز باشد.

منبع: نشنال اینترست

مترجم: امیرمحمد سلطانپور